menu

De nalatenschap

Hoe zit het met de nalatenschap?

Omvang nalatenschap

De nalatenschap omvat alle bezittingen en schulden van de iemand die is overleden. Deze bezittingen en schulden moeten in kaart gebracht worden. Dit gebeurt door middel van een boedelbeschrijving.

Meer lezen
Moet ik een verklaring van erfrecht opvragen?
Het is verstandig om bij overlijden van de erflater een verklaring van erfrecht te laten opstellen door een notaris. Hierin wordt onder meer vermeld wie erfgenamen zijn en wie bevoegd zijn om de nalatenschap af te wikkelen. Een dergelijke verklaring is niet persé noodzakelijk. Deze wordt wel vaak gevraagd door banken en andere instanties.
Wat zijn de bezittingen van de erflater?
Bezittingen zijn alle positieve vermogensbestanddelen van de erflater zoals een woning, auto, banksaldi etc.
Wat zijn de schulden van de erflater?
Schulden zijn alle negatieve vermogensbestanddelen van de erflater. Dit kunnen schulden zijn die op het moment van overlijden bestonden, maar ook schulden die daarna zijn ontstaan zoals begrafeniskosten en kosten van de executeur of vereffenaar. Ook de legitieme portie en het legaat vormen schulden van de nalatenschap.

Samenstelling en omvang nalatenschap

Waardering

Zodra duidelijk is welke bezittingen en schulden er zijn, moeten deze worden gewaardeerd. Wanneer de erfgenamen het niet eens kunnen worden over de waardering, dan kan hiervoor een deskundige worden benoemd, bijvoorbeeld een makelaar.

Voldoening schulden

Vervolgens moeten alle schulden van de nalatenschap worden voldaan. Dit moet in een door de wet voorgeschreven volgorde. Wanneer er onvoldoende geld beschikbaar is, moeten de bezittingen van de erflater worden verkocht om deze schulden te voldoen.

Hulp bij de afwikkeling

De afwikkeling van een nalatenschap is niet altijd eenvoudig. Daarom wordt vaak een advocaat of notaris ingeschakeld. Ook kan het zo zijn dat de rechtbank het nodig vindt om een vereffenaar te benoemen.

1/3

Aanvaarden en verwerpen

Wanneer u erfgenaam bent, dan dient u een keuze te maken; of u aanvaardt de nalatenschap, of u verwerpt de nalatenschap. Deze keuze is erg belangrijk, omdat hieraan veel juridische consequenties zijn verbonden.

Meer lezen
Kan ik na een zuivere aanvaarding alsnog beneficiair aanvaarden?
Wanneer u de nalatenschap zuiver heeft aanvaard in de veronderstelling dat deze positief was en achteraf blijkt dat dit niet het geval is, dan kunt u in bijzondere gevallen de rechter vragen om de toestemming te verkrijgen om de nalatenschap alsnog beneficiair te mogen aanvaarden. De rechter geeft deze toestemming niet zomaar en zal onder meer onderzoeken of u op het moment dat u de nalatenschap zuiver aanvaardde wel voldoende onderzoek heeft gedaan naar de omvang van de nalatenschap.
Hoe breng ik mijn keuze uit?
Voor zuivere aanvaarding hoeft u niets te doen (vormvrij). U hoeft hiervoor dus niet naar de rechtbank of de notaris.

Wanneer u de nalatenschap wilt verwerpen of beneficiair wilt aanvaarden, dan moet u dit kenbaar maken aan de rechtbank van de plaats van overlijden van de erflater. De rechtbank maakt hiervan een akte op die wordt ingeschreven in het boedelregister op de rechtbank. U kunt dat zelf doen en heeft daar dus geen notaris of advocaat voor nodig.

Wanneer u nog geen keuze wil maken, dan kunt u maar beter helemaal niets doen. Als dit te lang duurt, kan de rechtbank op verzoek van belanghebbenden, bijvoorbeeld schuldeisers, u een termijn stellen om alsnog een keuze uit te brengen.
Hoe brengt een minderjarige zijn/haar keuze uit?
Minderjarige kinderen kunnen niet kiezen. Dit moet hun wettelijk vertegenwoordiger voor hun doen. Meestal zijn dit de ouders. De wettelijk vertegenwoordiger kan alleen maar kiezen voor beneficiaire aanvaarding of verwerping van de nalatenschap. Voor dat laatste heeft de wettelijk vertegenwoordiger toestemming van de rechtbank nodig. De wettelijk vertegenwoordiger kan dus niet zuiver aanvaarden.

Wat valt er te kiezen?

Zuiver aanvaarden

Wanneer u de nalatenschap zuiver aanvaardt, treedt u met de andere erfgenamen in alle rechten en plichten van de erflater. U heeft dan recht op de bezittingen van de erflater, maar u bent dan ook gehouden om zijn verplichtingen na te komen. Wanneer de erflater schulden had en daardoor de nalatenschap straks negatief blijkt te zijn, kan het voorkomen dat u door schuldeisers wordt aangesproken om deze schulden uit uw privé vermogen te gaan voldoen. Zuiver aanvaarden is dus alleen verstandig als u vrijwel zeker weet dat de nalatenschap positief is.

Beneficiair aanvaarden

Als u niet zeker weet of de nalatenschap positief of negatief is, dan kunt u de nalatenschap beter maar beneficiair aanvaarden. Dit betekent dat u de nalatenschap aanvaardt voor het geval deze straks positief blijkt te zijn. Dit wordt ook wel ‘onder voorrecht van boedelbeschrijving’ genoemd. U bent in dat geval niet verplicht om de schulden van de erflater uit uw privévermogen te voldoen als straks blijkt dat de nalatenschap toch negatief is.

Verwerpen

Wanneer u zeker weet dat de nalatenschap negatief is of wanneer u er niets mee te maken wilt hebben, dan kunt u deze het beste maar verwerpen. In dat geval kunt u nooit aangesproken worden om de schulden van de erflater te voldoen. Anderzijds heeft u dan ook geen recht op de bezittingen van de erflater. Als kind van de erflater heeft u na een verwerping van de nalatenschap, nog wel recht op een legitieme portie. Of dit straks iets oplevert, is afhankelijk van de omvang van de nalatenschap. Als de nalatenschap straks negatief blijkt te zijn, dan kan de legitieme portie ook niet uitbetaald worden. U krijgt dan niets.

1/3

Geen testament

Wanneer de erflater voor zijn overlijden niets heeft geregeld, dan bepaalt de wet de wijze waarop zijn nalatenschap moet worden verdeeld.

Meer lezen
Ik ben samenlever en heb geen testament. Heeft mijn partner recht op mijn erfenis?
Nee, tenzij u daarover afspraken heeft gemaakt in de samenlevingsovereenkomst.
Hoe moet ik een nalatenschap afwikkelen zonder testament?
De wet bepaalt op welke wijze de nalatenschap moet worden afgewikkeld. Kort gezegd moeten de erfgenamen zelf afwikkelen en verdelen. Dit betekent onder meer dat zij schulden moet betalen en zo nodig hiervoor goederen moeten verkopen. Wanneer de erfgenamen daar samen niet uitkomen, kunnen zij de hulp inroepen van een vereffenaar. Ook kan de rechtbank een vereffenaar benoemen.

De wettelijke verdeling

Erflater was gehuwd

Wanneer de erflater is gehuwd op het moment van zijn overlijden, dan wordt de achterblijvende echtgenoot beschermd. De achterblijvende echtgenoot wordt automatisch eigenaar van alle goederen en schulden van de erflater. Hierdoor kan de achterblijvende echtgenoot ongestoord doorleven en komt hij/zij niet te snel in de financiële problemen, omdat bijvoorbeeld de kinderen hun erfdeel al opeisen. Dit betekent dat hij/zij de woning kan blijven bewonen en over al het geld en de goederen die er zijn, kan blijven beschikken. Wij noemen dit de wettelijke verdeling.

De kinderen die erfgenaam zijn, krijgen dan voorlopig niets. Wel krijgen zij een geldvordering op de achterblijvende echtgenoot. Om de hoogte van deze vordering te kunnen vaststellen dient na het overlijden de totale nalatenschap te worden vastgesteld. De geldvordering is pas opeisbaar bij het overlijden van de achterblijvende echtgenoot. Dit geldt ook voor kinderen die alleen recht hebben op hun legitieme portie. Ook zij krijgen voorlopig niets. Ook zij krijgen een geldvordering op de achterblijvende echtgenote die voorlopig niet opeisbaar is.

Erflater was niet gehuwd

Wanneer de erflater niet was gehuwd op het moment van overlijden en geen testament had, dan komt zijn nalatenschap toe aan zijn erfgenamen. Wie de erfgenamen zijn, is in de wet geregeld.

Wanneer de erflater kinderen had, dan zijn zij de erfgenamen.

Wanneer de erflater geen kinderen had, dan erven zijn familieleden. Welke familieleden erven, wordt door de wet bepaald. Er is een volgorde. Kort gezegd erven eerst ouders en broers en zussen en daarna pas eventuele andere familieleden zoals grootouders. Wanneer bepaalde familieleden zijn vooroverleden, kan het zijn dat hun kinderen in hun plaats erven (plaatsvervulling).

De erfgenamen erven voor gelijke delen. Dit betekent dat ieder van hen hetzelfde krijgt. Wat zij uiteindelijk krijgen, is afhankelijk van de omvang van de nalatenschap.

1/2

Wel een testament

U kunt in een testament – ook wel een uiterste wilsbeschikking genoemd – regelen op welke wijze de nalatenschap moet worden afgewikkeld op het moment dat u komt te overlijden. Het testament moet worden opgesteld door een notaris. U kunt een testament wijzigen wanneer u dat wilt. Wanneer u overlijdt, wordt uitgegaan van de laatste versie van het testament.

Meer lezen
Ik ben samenlever en heb geen testament. Heeft mijn partner recht op mijn erfenis?
Nee, tenzij u daarover afspraken heeft gemaakt in de samenlevingsovereenkomst.
Hoe moet ik een nalatenschap afwikkelen zonder testament?
De wet bepaalt op welke wijze de nalatenschap moet worden afgewikkeld. Kort gezegd moeten de erfgenamen zelf afwikkelen en verdelen. Dit betekent onder meer dat zij schulden moet betalen en zo nodig hiervoor goederen moeten verkopen. Wanneer de erfgenamen daar samen niet uitkomen, kunnen zij de hulp inroepen van een vereffenaar. Ook kan de rechtbank een vereffenaar benoemen.

Wat staat er in het testament?

Wie zijn de erfgenamen?

In het testament staat wie zijn erfgenamen zijn. U kunt na het overlijden van de erflater bij de notaris opvragen of u als erfgenaam bent genoemd in het testament. In het testament kunnen ook anderen dan familieleden tot erfgenaam zijn benoemd en kunnen ook bepaalde familieleden zijn onterfd.

Legaat

In het testament kan ook zijn vastgelegd dat bepaalde goederen of een bepaald geldbedrag aan iemand of aan een goed doel zijn nalaten. Dit heet een legaat. Degene die het legaat ontvangt, is de legataris. De erfgenamen zijn verplicht om het legaat af te geven aan de legataris. De legataris is schuldeiser van de nalatenschap. Het legaat wordt dus voldaan vanuit de nalatenschap.

Voorbeeld: ‘Ik legateer aan mijn neef Jan mijn antieke auto van het merk Porsche’.

 

Executeur

In het testament staat ook wie er tot executeur is benoemd. Dat kan een familielid zijn, maar ook bijvoorbeeld een advocaat of een notaris.

1/3

Erfbelasting

Wanneer u een erfenis ontvangt, dan moet u daarover erfbelasting betalen. De hoogte daarvan is afhankelijk van uw relatie met de erflater en de omvang van de erfenis. Er gelden diverse vrijstellingen. Ook zijn er verschillende tarieven.

Meer lezen
Wanneer moet ik de aangifte erfbelasting indienen?
Dit dient u binnen 8 maanden na het overlijden van de erflater te doen. Doet u dit na 8 maanden, dan zal de Belastingdienst rente in rekening brengen.
Hoeveel erfbelasting moet ik betalen?
De hoogte van de erfbelasting is afhankelijk van diverse factoren. U kunt de hoogte zelf uitrekenen via de website van de Belastingdienst.
Ik krijg mijn deel van de erfenis nog niet, moet ik wel aangifte doen?
Wanneer u niets ontvangt, maar wel een vordering krijgt op de achterblijvende echtgenoot, dan dient voor deze vordering ook aangifte te worden gedaan bij de Belastingdienst. De eventueel verschuldigde belasting moet dan wel worden betaald door de achterblijvende echtgenoot.

Wat staat er in het testament?

Wie zijn de erfgenamen?

In het testament staat wie zijn erfgenamen zijn. U kunt na het overlijden van de erflater bij de notaris opvragen of u als erfgenaam bent genoemd in het testament. In het testament kunnen ook anderen dan familieleden tot erfgenaam zijn benoemd en kunnen ook bepaalde familieleden zijn onterfd.

Legaat

In het testament kan ook zijn vastgelegd dat bepaalde goederen of een bepaald geldbedrag aan iemand of aan een goed doel zijn nalaten. Dit heet een legaat. Degene die het legaat ontvangt, is de legataris. De erfgenamen zijn verplicht om het legaat af te geven aan de legataris. De legataris is schuldeiser van de nalatenschap. Het legaat wordt dus voldaan vanuit de nalatenschap.

Voorbeeld: ‘Ik legateer aan mijn neef Jan mijn antieke auto van het merk Porsche’.

 

Executeur

In het testament staat ook wie er tot executeur is benoemd. Dat kan een familielid zijn, maar ook bijvoorbeeld een advocaat of een notaris.

1/3

Meer informatie?