Eigen woning

Bij een echtscheiding kan de gezamenlijke eigen woning een heikel punt zijn. Wie blijft er tijdens de echtscheidingsprocedure wonen en wie daarna? Moet de woning worden verkocht? Hierover moet u samen afspraken maken.

Uitsluitend gebruik van de eigen woning tijdens de echtscheidingsprocedure
Voor of tijdens een echtscheidingsprocedure kunnen de spanningen zo hoog oplopen dat het noodzakelijk is dat een van u beiden de woning verlaat. Komt u er samen niet uit wie, dan kunt u de rechter vragen om te beslissen wie voorlopig in de woning mag blijven wonen. Dit kan via een voorlopige voorzieningenprocedure. U heeft daarvoor een advocaat nodig.

Het maakt niet uit wie van u eigenaar is van de woning. Ook als u geen eigenaar bent, kunt u de rechter vragen om te beslissen dat u voorlopig in de woning mag blijven wonen, met uitsluiting van uw partner. Uw partner moet de woning dan verlaten, hoewel hij/zij de eigenaar is.

Kosten van de woning tijdens de echtscheidingsprocedure
Wanneer u beiden eigenaar bent van de woning, dan bent u ook allebei verplicht om bij te dragen in de kosten van de woning. Ook als u vrijwillig of verplicht vertrekt uit de woning.

Het is een hardnekkig misverstand dat degene die in de woning blijft wonen ook alle lasten voor zijn/haar rekening moet nemen. U moet dus samen de kosten van de woning blijven voldoen, totdat u samen anders overeenkomt of de rechter anders beslist.

Hypotheekrente is fiscaal aftrekbaar
De door u en/of uw echtgenoot/echtgenote betaalde hypotheekrente is fiscaal aftrekbaar. Zolang u nog fiscaal partner bent, dan kan deze hypotheekrente vrijelijk worden toegerekend aan u en/of uw echtgenoot/echtgenote.

Dit verandert als het fiscaal partnerschap eindigt. Het fiscaal partnerschap eindigt op het moment dat aan twee voorwaarden is voldaan: indiening echtscheidingsverzoek + GBA-uitschrijving adres eigen woning.

Op het moment dat het fiscaal partnerschap eindigt, kunt u slechts de helft van de hypotheekrente aftrekken, omdat u slechts voor de helft eigenaar bent. Dit is ook het geval als u de volledige hypotheekrente betaalt.

U kunt dit ondervangen door het deel dat u ten behoeve van uw echtgenoot/echtgenote betaalt, in uw IB-aangifte op te voeren als ‘partneralimentatie’. Nu partneralimentatie ook fiscaal aftrekbaar is, ontvangt u uiteindelijk toch 100% fiscale aftrek voor de door u betaalde hypotheekrente.

Toescheiding van de woning

Wanneer u samen eigenaar van de woning bent, dan kunt u ervoor kiezen om de woning aan een van u beiden toe te scheiden. In dat geval wordt een van u beiden volledig eigenaar van de woning.

U moet dan afspraken maken over de waarde van de woning, de hoogte van de over- dan wel onderwaarde en de betaling van een uitkoopsom. Ook moet u afspraken maken over de hypotheeklening.

De nieuwe eigenaar moet ervoor zorgen dat de hypotheeklening volledig op zijn/haar naam gesteld wordt en dat de ander wordt ontslagen van de hoofdelijke aansprakelijkheid.

Wanneer u allebei de woning toegescheiden wilt krijgen en u wordt het niet eens over wie van u beiden de woning toegescheiden krijgt, dan kunt u de rechter vragen om hierover een beslissing te nemen. U moet er dan wel rekening mee houden dat de rechter ook kan beslissen dat geen van u beiden de woning toegescheiden krijgt en de woning verkocht moet worden aan derden.

Verkoop van de woning
Wanneer geen van u beiden de woning toegescheiden wil of kan krijgen, dan kunt u ervoor kiezen om de woning te verkopen. In dat geval moet u samen een makelaar aanwijzen en afspraken maken over de verkoopprijs.

De overwaarde na verkoop van de woning wordt dan tussen u beiden verdeeld bij helfte. Als daarentegen de hypotheekschuld groter is dan de waarde van de woning, dan blijft er bij verkoop een restschuld over. Deze wordt dan gelijkelijk over u beiden verdeeld.

Wanneer uw echtgenoot/echtgenote niet wil meewerken aan verkoop van de woning, dan kunt u de rechter vragen om hierover een beslissing te nemen. Dit kan ook via een snelle en korte procedure (kort geding).

Niet-verdeling van de woning
U kunt er ook voor kiezen om de woning voorlopig onverdeeld te laten. Bijvoorbeeld omdat u verwacht dat de woning in de toekomst een hogere waarde zou kunnen opleveren of omdat u het belangrijk vindt dat de kinderen in dezelfde woning blijven wonen.

In dat geval blijft u beiden eigenaar van de woning. U kunt dan wel scheiden, maar moet tegelijkertijd wel goede afspraken maken over wie de woonlasten betaalt en voor het onderhoud zorgt.

Ook moet er rekening worden gehouden met de fiscale gevolgen hiervan, waaronder het feit dat de aftrek van de betaalde hypotheekrente voor degene die de woning niet bewoont nog gedurende slechts twee jaar na zijn vertrek fiscaal aftrekbaar is.